Trường THCS Minh Thạnh

1
GDKNS XÁC LẬP MỤC TIÊU CUỘC ĐỜI (AI CŨNG PHẢI HỌC LÀM NGƯỜI )
TRƯỜNG THCS MINH THẠNH
NĂM HỌC 2014-2015

BÁO CÁO VIÊN:TRẦN XUÂN HƯƠNG
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
THEO EM KỸ NĂNG SỐNG ĐƯỢC CHIA THÀNH MẤY NHÓM ?
14
10 nhóm kỹ năng sống cần thiết cho khối học sinh THCS
15
THEO EM KỸ NĂNG SỐNG ĐƯỢC CHIA THÀNH MẤY NHÓM ?
16
 
Các kĩ năng giao tiếp ứng xử
Giao tiếp bằng miệng/ phi ngôn từ
Lắng nghe tích cực
Bày tỏ cảm xúc; đưa ra phản hồi (không đổ lỗi) và nhận được
phản hồi
2. Những kĩ năng đàm phán/ từ chối
Đàm phán và quản lý xung đột
Những kĩ năng quyết đoán
Các kĩ năng từ chối
lắng nghe và hiểu được nhu cầu và hoàn cảnh của người khác và biểu
3. Sự cảm thông
Khả năng lộ sự biết đó hiểu
17

 -
4. Hợp tác và là
Thể hiện sự tôn trọng cho những đóng góp của người khác và những phong cách khác nhau.
Đánh giá khả năng của mình và tích cực đóng góp xây dựng nhóm.
5. Kĩ năng vận động
Những kĩ năng gây ảnh hưởng & thuyết phục
Các quan hệ kĩ năng tạo dựng mối

6. Những kĩ năng ra quyết định/ giải quyết vấn đề
Các kĩ năng thu thập thông tin.
Đánh giá kết quả tương lai của các hành động hiện tại cho bản thân và người khác.
Xác định các phương pháp khác nhau cho từng vấn đề.
Các kĩ năng phân tích về sự ảnh hưởng của các
giá làm việc.
trị và thái độ của bản thân hay người khác để tạo động lực
18
7. Các kĩ năng tư duy phê phán
Phân tích sự ảnh hưởng của đồng nghiệp và phương tiện truyền thông.
Phân tích thái độ, giá trị, các quy tắc xã hội, lòng tin và các nhân tố ảnh hưởng.
Xác định các thông tin liên quan và các nguồn tin.
8. Những kĩ năng để nâng cao định hướng nội lự
Các kĩ năng xây dựng sự quý trọng/ tự tin.
Các kĩ năng tự nhận biết, bao gồm nhận thức về quyền, sự ảnh hưởng, giá trị, thái độ, điểm mạnh và điểm yếu.
Kĩ năng đặt mục tiêu.
Kĩ năng tự đánh giá.
9. Kĩ năng kiểm soát cảm xúc
Kiểm soát giận dữ
Đối phó với đau buồn và lo lắng
Những kĩ năng đương đầu để đối phó với sự mất mát, chấn thương, lạm dụng.
10. Kĩ năng quản lý căng thẳng
Quản lý thời gian
Suy nghĩ tích cực
Các kỹ thuật thư giãn
Chúc bạn thành công!
19
KHÁI NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG
“KỸ NĂNG SỐNG LÀ CÁC KỸ NĂNG MANG TÍNH TÂM LÝ XÃ HỘI VÀ GIAO TIẾP ĐƯỢC VẬN DỤNG TRONG NHỮNG TÌNH HUỐNG HÀNG NGÀY, ĐỂ TƯƠNG TÁC MỘT CÁCH HIỆU QUẢ VỚI NGƯỜI KHÁC, ĐỂ GIẢI QUYÊT VẤN ĐỀ VÀ NHỮNG CĂNG THẲNG TRONG CUỘC SỐNG”
Tổ chức Y tế Thế giới
20
KHÁI NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG
Kỹ năng sống là khả năng của mỗi con người có được những hành vi thích ứng và tích cực giúp họ đối phó có hiệu quả với những đòi hỏi và thử thách của cuộc sống.
Kỹ năng sống góp phần tăng cường khả năng tâm lý xã hội của mỗi con người, ví dụ: KN ra quyết định và giải quyết vấn đề,tư duy sáng tạo và phê phán, giao tiếp và quan hệ giữa các cá nhân, tự nhận thức và đương đầu với cảm xúc, với nguyên nhân gây căng thẳng,..
Là các KN thiết thực mà người ta cần để có cuộc sống an toàn và khoẻ mạnh.
21
ĐỊNH NGHĨA KỸ NĂNG SỐNG
KNS là tập hợp rất nhiều KN tâm lý xã hội và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các KN tự xử lý và quản lý bản thân nhằm giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả. Từ KNS có thể thể hiện thành những hành động cá nhân và những hành động đó sẽ tác động đến hành động của người khác cũng như dẫn đến những hành động làm thay đổi môi trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh.
(UNICEF)
22
Kỹ năng sống giúp chúng ta:
Thích ứng với cuộc sống
Đối phó với các vấn đề xẩy ra trong cuộc sống
Giải quyết các vấn đề của cuộc sống một cách có hiệu quả
23
KHÁI NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG
Kỹ năng: Được hình thành và củng cố qua quá trình thực hành và trải nghiệm của bản thân.
Kỹ năng sống: Nói về những vấn đề trong cuộc sống, hướng đến cuộc sống an toàn khoẻ mạnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Giáo dục KNS: Không phải là đưa ra những lời giải đơn giản cho những câu hỏi đơn giản.Giáo dục KNS là hướng đến thay đổi HÀNH VI.
24
MỤC ĐÍCH TIẾP CẬN
KỸ NĂNG SỐNG
Bản thân KNS không có tính hành vi.
Các KNS cho phép chúng ta chuyển dịch KIẾN THỨC ( cái chúng ta biết),THÁI ĐỘ VÀ GIÁ TRỊ (cái chúng ta nghĩ, cảm thấy, tin tưởng) thành HÀNH VI (cái cần làm và cách cần làm nó) theo xu hướng tích cực và mang tính chất xây dựng.
25
Cách phân loại kỹ năng sống
Cách thứ nhất:
KNS phân thành 3 nhóm k? nang chung:
+ K? nang nhận thức: Tư duy phê phán, giải quyết vấn đề, nhận thức hậu quả, ra quyết định, khả nang sáng tạo, tự nhận thức về bản thân, đặt mục tiêu, xác định giá trị.
26
Cách phân loại kỹ năng sống
+ Kĩ nang đương đầu với xúc cảm: động cơ, ý thức trách nhiệm, cam kết, kiềm chế căng thẳng, kiểm soát được cảm xúc, tự quản lí, tự giám sát và tự điều chỉnh.
+ Kĩ nang xã hội hay kĩ nang tương tác : giao tiếp; tính quyết đoán; kĩ nang thương thuyết/ từ chối; lắng nghe tích cực; hợp tác; sự thông cảm, nhận biết sự thiện cảm của người khác;.
27
Cách phân loại kỹ năng sống
Ngoµi ra, KNS cßn thÓ hiÖn trong những vÊn ®Ò cô thÓ trong ®êi sèng XH :
+ VÖ sinh, vÖ sinh thùc phÈm, SK, DD
+ C¸c vÊn ®Ò vÒ giíi, giíi tÝnh, SKSS
+ ngăn ngõa vµ ch¨m sãc ng­êi bÖnh HIV/AIDS
+Sö dông r­îu, thuèc l¸ vµ ma tuý

28
Cách phân loại kỹ năng sống
+ ngan ngừa thiên tai, bạo lực và rủi ro
+ Hoà bỡnh và giải quyết xung đột
+ Gia đỡnh và cộng đồng
+ Giáo dục công dân
+ Bảo vệ thiên nhiên và môi trường
+ van hoá
........

29
Cách phân loại kỹ năng sống
Cỏch th? hai:
K? nang nhận biết và sống với chính mỡnh
+ K? nang tự nhận thức:
Mỗi người cần nhận biết và hiểu rõ bản thân, nh?ng tiềm nang, tỡnh cảm, nh?ng mặt mạnh, mặt yếu của mỡnh. giúp có khả nang sử dụng các KNS khác hiệu quả, và lựa chọn nh?ng gỡ phù hợp với bản thân, với xã hội

30
Cách phân loại kỹ năng sống
- Sự tự nhận thức nh?ng điều tốt đẹp của bản thân, nang lực tiềm tàng của bản thân giá trị của mỡnh và vị trí của mỡnh trong cộng đồng . đưa đến sự tự trọng.
- Biết tự trọng để kiên định gi? gỡn nh?ng điều quan trọng, quý giá đối với mỡnh.
31
Cách phân loại kỹ năng sống
K? nang nh?n bi?t v s?ng v?i ngu?i khỏc
+ K? nang quan hệ/ tương tác liên nhân cách:
Phải biết đối xử một cách phù hợp trong từng mối quan hệ, để có thể phát triển tối đa tiềm nang sẵn có trong môi trường của mỡnh.
32
VÌ SAO PHẢI GIÁO DỤC KNS?
Không thể giả định rằng KNS tự nhiên mà có.
Thay đổi nhanh chóng của xã hội và những thay đổi về tâm sinh lý có tác động lớn: bị dụ dỗ lôi kéo; hành động liều lĩnh; mất lòng tin, mặc cảm; gia đình tan vỡ;..
Trẻ em có thể ứng xử không lành mạnh trước áp lực gặp phải:tìm đến ma tuý ,có hành vi bạo lực,tự vẫn...
Việc hướng dẫn KNS nhằm giáo dục sống khoẻ mạnh là cần thiết để rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân và cộng đồng, tăng cường khả năng thích ứng tích cực để đối phó với những thách thức trong cuộc sống.
33
VÌ SAO PHẢI GIÁO DỤC KNS?
Nh?ng người có kỹ nang sống là nh?ng người biết làm cho mỡnh và người khác cùng hạnh phúc. Họ thường thành công hơn người khác trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của mỡnh.
Kỹ nang sống như nh?ng nhịp cầu giúp biến nh?ng kiến thức thành nh?ng hành động, nh?ng thói quen lành mạnh.
Nh?ng kỹ nang sống như nh?ng nhịp cầu phải gắn kết chặt chẽ với nhau. Chúng ta phải biết hỡnh thành và vận dụng nh?ng kỹ nang khác nhau và đa dạng để có thể thành công trong cuộc sống

34
VÌ SAO PHẢI GIÁO DỤC KNS?
Trong lịch sử giáo dục VN quan điểm học để làm người, nghĩa là để biết ứng xử với đời được coi là mục tiêu quan trọng của GD.
- N?n GD đã quan tâm cung cấp cho người học nh?ng kiến thức, thái độ và k? nang cần thiết để chuẩn bị cho người học gia nhập cuộc sống XH
- Tuy nhiên, nh?ng nội dung đó chưa được gọi tên là giáo dục KNS.
35
Tầm quan trọng của giáo dục KNS
Tạo sự hiểu biết và cung cấp thêm thông tin về mối quan hệ giữa con người và cách sống.
Đề cao những giá trị và thái độ tích cực đối với các chuẩn mực về văn hoá, xã hội, đạo đức và sự công bằng, chính trực.
Nâng cao lòng tự tin, tự đánh giá đúng và khả năng tự hiểu mình ở mỗi người.
Lý giải được cảm xúc của bản thân để phát triển KN tự điều chỉnh.
36
PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG DẪN GD SỐNG KHOẺ MẠNH VÀ KNS
Phương pháp chủ động: Động não, làm việc theo nhóm nhỏ, theo cặp, sắm vai, nghiên cứu trường hợp, kể chuyện, trò chơi,kịch, tiểu phẩm, rối, các phương pháp tham gia( vẽ hình, sơ đồ, xếp hạng,..)
Dựa trên và khai thác kinh nghiệm sống của người học.
37
KN GIAO TIẾP GỒM:
Kỹ năng thiết lập tình bạn
Kỹ năng thông cảm
Kỹ năng đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè.
Kỹ năng thương lượng và xử lý mâu thuẩn
Kỹ năng giải quyết xung đột không dùng bạo lực
Kỹ năng giao tiếp hiệu quả
38
KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC
Kỹ năng tự nhận thức giúp hiểu rõ bản thân mình.
Tự nhận thức là cơ sở quan trọng giúp cho giao tiếp có hiệu quả và có tinh thần trách nhiệm đối với người khác.
Khi nhận thức rõ về bản thân sẽ giúp cá nhân thể hiện sự tự tin và tính kiên định để có thể giải quyết vấn đề và ra quyết định hiệu quả đồng thời giúp cá nhân đặt mục tiêu phấn đấu phù hợp và thực tế.
39
KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC GỒM:
Kỹ năng tự đánh giá
Xác định điểm yếu, mạnh của bản thân
Kỹ năng suy nghĩ tích cực

40
MỘT SỐ KỸ NĂNG SỐNG CƠ BẢN
Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng tự nhận thức
Kỹ năng xác định giá trị
kỹ năng kiên định
Kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề
Kỹ năng xác định mục tiêu
Kỹ năng ứng phó và xử lý căng thẳng
41
KỸ NĂNG XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ
Giá trị là thái độ, niềm tin, chính kiến và cách suy nghĩ của bản thân mình, trong đó có những suy nghĩ chủ quan, thành kiến mà bản thân không nhận ra
Xác định giá trị là hiểu rõ những thái độ, niềm tin và cách suy nghĩ đó và khắc phục thái độ phân biệt đối xử, thành kiến..
Xác định giá trị sẽ có tác động đến quá trình ra quyết định, giải quyết vấn đề cũng như giao tiếp với người khác
42
KN XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ GỒM:
Kỹ năng hiểu được quy tác xã hội,niềm tin, nền tảng đạo đức,văn hoá, giới tính,,lòng vị tha, nhận thức được thành kiến và sự phân biệt đối xử
Kỹ năng xác định cái gì là quan trọng,có ảnh hưởng đến thái độ, giá trị và hành vi
Kỹ năng đối phó với sự phân biệt đối xử và thành kiến
Xác định và làm theo những quyền, trách nhiệm và công bằng xã hội
43
KỸ NĂNG RA QUYẾT ĐỊNH
Trong cuộc sống mỗi người hằng ngày phải ra nhiều quyết định.Tuỳ theo tình huống xẩy ra người ta phải lựa chọn ra một quyết định. Do đó phải cân nhắc lựa chọn thận trọng những quyết định, lường trước được những hậu quả trước khi ra quyết định của mình
44
KỸ NĂNG RA QUYẾT ĐỊNH GỒM:
Kỹ năng suy nghĩ mang tính phê phán và sáng tạo
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng phân tích để đánh giá những nguy cơ
Kỹ năng đưa ra được giải pháp khác
Kỹ năng thu thập thông tin,đánh giá thông tin
Kỹ năng đánh giá những hậu quả
45
CÁC BƯỚC RA QUYẾT ĐỊNH
1.Xác định vấn đề
2.Thu thập thông tin
3. Liệt kê các giải pháp lựa chọn
4. Kết quả sự lua chọn: cảm xúc,giá trị
5. Ra quyết định
6. Hành động
7. Kiểm định lại hiệu quả của quyết định
46
KỸ NĂNG KIÊN ĐỊNH
KN kiên định là KN thực hiện được những gì mình muốn hoặc từ chối bằng được những gì mình không muốn với sự tôn trọng có xem xét tới quyền và nhu cầu của người khác với quyền và nhu cầu của mình một cách hài hoà đúng mực
Kỹ năng kiên định là sự cân bằng giữa hiếu thắng, vị kỷ và phục tùng, phụ thuộc
47
Tính kiên định

Cởi mở và thành thật với bản thân và người khác
Lắng nghe ý kiến người khác
Bày tỏ sự thông cảm đối với hoàn cảnh của người khác
Tự trọng và tôn trọng người khác
Xử lý cảm xúc của mình
Thể hện rõ ý kiến và mong muốn của mình
Thực hiện theo ý muốn của mình mà không tổn hại đến người khác
Nói không và giải thích lý do
48
Thái độ hung hăng, hiếu thắng
Thực hiện bằng được điều mình muốn bất kể điều gì, thậm chí làm phương hại đến quyền lợi người khác
Buộc người khác làm điều họ không muốn
Nói lớn tiếng và thô lỗ
Ngắt lời người khác
Luôn đặt nhu cầu và quyền lợi của mình lên trên
49
Thái độ phục tùng
Yên lặng vì sợ người khác giận
Tránh xung đột
Đồng ý trong khi lòng không vui
Luôn đặt nhu cầu người khác lên trên
Chiều theo những việc mình không muốn
Trong lòng giân dữ nhưng không nói ra
Không có thái độ cương quyết
Biện minh hành động của mình là vì người khác
50
CÁC YẾU TỐ CHÍNH CỦA
KIÊN ĐỊNH
Biết rõ bạn muốn gì và cần gì
Có thể nói lên điều mình muốn và cần
Tin rằng mình có giá trị
Cố gắng và có quyết tâm để lo cho nhu cầu và sự an toàn của mình
Lưu ý: KN kiên định có thể rèn luyện được.KN KĐ làm tăng thêm sự tự tin, giúp bạn cảm thấy thoải mái khi ứng phó với các tình huống.
51
Ba loại hành vi biểu hiện thái độ kiên định
Từ chối:
- Khẳng định vị trí của bạn
- Trình bày lý do
- Bày tỏ quan điểm
Bày tỏ thái độ:
Bày tỏ cảm xúc tích cực
Bày tỏ cảm xúc tiêu cực
Đề nghị:
Nêu vấn đề
Đưa ra đề nghị
Làm sáng tỏ

52
THỂ HIỆN THÁI ĐỘ KIÊN ĐỊNH
Quyền được thể hiện thái độ kiên định
Quyền được đối xử với thái độ tôn trọng
Quyền được lựa chọn nói không mà không có lỗi
Quyền được bày tỏ suy nghĩ của mình
Quyền được có thời gian để suy nghĩ dần
Quyền được thay đổi ý định
Quyền được hỏi thêm thông tin cần thiết
Quyền được yêu cầu điều mình muốn
Quyền được cảm thấy tích cực về bản thân
53
KỸ NĂNG ỨNG PHÓ VỚI
TÌNH HUỐNG CĂNG THẲNG
Khi một cá nhân có khả năng đương đầu với sự căng thẳng thì căng thẳng lại là một nhân tố tích cực bởi vì chính những sức ép sẽ ép buộc cá nhân đó phải tập trung vào công việc của mình và ứng phó một cách thích hợp. Tuy nhiên sự căng thẳng còn có sức mạnh huỷ diệt cuộc sống cá nhân nếu nó quá lớn và không giải toả nổi nếu thiếu kỹ năng ứng phó.
54
Biểu hiện của sự căng thẳng
Yếu tố cơ thể:
Mệt mỏi
Đổ mồ hôi
Chóng mặt
Đau bắp cơ
Ngất xỉu
Tim đập nhanh
Mệt lả người
Đau đầu
55
Biểu hiện của sự căng thẳng
Yếu tố tình cảm:
56
Biểu hiện của sự căng thẳng
Yếu tố tư duy suy nghĩ
57
Biểu hiện của sự căng thẳng
Yếu tố hành vi
58
KỸ NĂNG ĐẶT MỤC TIÊU
Mục tiêu là điều chúng ta muốn thực hiện, muốn đạt tới. Muốn thực hiện được mục tiêu phải có quyết tâm và phải có cam kết với chính mình hoặc với người khác.
Mục tiêu phải thể hiện ngôn từ rõ ràng; phải có tính khả thi; ai là người hỗ trợ giúp đỡ mình thực hiện mục tiêu đó; trong thời gian bao lâu phải hoàn thành;thuận lợi khó khăn; So sánh mục tiêu với kết quả cuối cùng